Yaşlanmaya bağlı, tüm organ sistemlerinde yapısal ve fonksiyonel değişiklikler ve bunun sonucu olarak da aerobik kapasite, kas kitlesi ve kas gücünde azalma olmaktadır. Buna bağlı olarak egzersiz ve fiziksel aktivite önem kazanmaktadır. Genellikle yaşlılık denilince herkesin aklına kronolojik yaş gelmektedir. Ancak kronolojik yaş ile fiziksel yaş arasındaki ilişki zayıftır bunun sebebi her bireyin farklı özelliklere sahip olmasıdır. Kronolojik yaş kişinin fiziksel durumunu ve fonksiyonel kapasitesini tam olarak göstermemektedir. Bu nedenle yaşlılığın en önemli göstergesi, fonksiyonel kapasite ve disabilitedir (yetersizliktir). Planlanan tedavi programında ana hedef fonksiyonel kapasiteyi arttırmak olmalıdır. Buradaki amacımızda yaşam kalitesini artırmaktır.
Fizyoterapistler tarafından farklı gruplara, grubun özelliklerine göre egzersizler verilmektedir. Burada, önemli olan nokta tedavinin kişisel olduğu ve egzersiz reçetesinin kişisel gereksinimler göz önüne alınarak hazırlanması gerektiğidir. Örneğin; yaşlı kişilerin bir kısmında görme ve işitme etkilenirken, bazı kişilerde denge etkilenebilir Ayrıntılı bir değerlendirmeden sonra egzersiz programları belirlenmelidir.
Egzersizin Önemi
Sağlık alanındaki gelişmeler, diyetler ve genel yaşamın düzenlenmesi, hayattan daha büyük beklentileri beraberinde getirmektedir. Sherpard, yaşlılarda egzersizin yararlarını;
–Sağlığın geliştirilmesi: Yaşlanma ile kardiyovasküler hastalıkların riskini de artırmaktadır. Düzenli egzersiz yapılması, yaşlılar dahil tüm popülasyonda riski azaltmaktadır. Ayrıca, egzersizin kemik kütlesi üzerinde de olumlu etkileri bulunup, post-menapozal kemik kaybını da engellemektedir.
Egzersizlerle beraber yaşlı bireylerin, fonksiyonlarını ve bağımsız yaşamlarını sürdürmelerinde önemli gelişmeler olmuştur. 70’li yaşlarda, sedanter kişilerin esnekliği %20-30 azalmakta, bu durum fonksiyonelliği azaltmaktadır. Kısa bir süre sonra banyo, giyinme, yatağa girme ve çıkma gibi kendine bakım ve mobilite aktivitelerinde problemler başlamaktadır.
–Sosyal ilişkilerin artırılması: İzolasyon ve bunun sonucu mental uyarıların azalması, partner kaybı, mobilite kaybı, görme ve işitme problemleri bir araya gelerek grup aktivitelerine katılımı zorlaştırabilir.
–Serebral fonksiyonlarda artışın olması: Yaşlılarda aerobik kondüsyon egzersizlerini takiben fonksiyonun arttığını, bu artışın da egzersiz sırasında kan basıncının yükselmesi ile serebral perfüzyondaki artış nedeniyle olduğu belirtilmektedir.
Egzersizin, ayrıca vücut imajını arttırdığı, kendine güveni geliştirdiği, hastaların kızgınlık, depresyon ve anksiyetelerini azalttığı gözlemlenmiştir.
Önemli Noktalar
- Düşük ve orta şiddetli egzersizler yapılmalı, şiddetli egzersizlerden kaçınılmalıdır.(en az 30 dakika)
- Yürüme, sandalye egzersizleri gibi ağırlığın tam olarak taşıtılamadığı egzersizler tercih edilmelidir.
- Fonksiyonel gelişime yönelik egzersizler hedeflenmelidir.
- Uzun süreli ve karmaşık egzersizlerden kaçınılmalıdır.
- Şiddetli dispne, baş dönmesi, anjina gibi semptomlar yakından takip edilmelidir.
- Dans etmek, yüzmek gibi grup sporlarına katılım sağlanmalıdır.
- Program yaş, sağlık durumu ve kişisel yeteneklere göre düzenlenmelidir.
- Bazı bireyler egzersiz programlarının kardiopulmoner problemler yaratacağından endişe duyabilirler. Yürüme, jogging, dirençli egzersizler, yaşam tarzı modifikasyonu gibi orta dereceli fiziksel aktivitelere, hemen hemen tüm geriatrik popülasyon emin olarak katılabilir. İleri yaş egzersiz programına başlamak içim kontraendike bir durum değildir.
Seçilecek egzersizler kişinin özelliklerine göre belirlenir. Yaşlı popülasyon için en uygun egzersizler:
- Aerobik Egzersizler (Kardiyopulmoner dayanıklılığı geliştirmek için etkilidir.)
- Dirençli (Kuvvetlendirme) Egzersizler
- Germe Egzersizleri (Germe egzersizleri kas kuvvetini ve kardiopulmoner dayanıklılığı artırmaz. Ancak aerobik ve dirençli egzersizler öncesinde ve sonrasında 10-15 dakikalık germe egzersizleri, özellikle yaralanmaların engellenmesi açısından faydalıdır.)
- Isınma ve Soğuma Egzersizleri
Bireyle ayrıntılı bir değerlendirmeden sonra onlara en uygun egzersiz programlarını güvenli bir şekilde yapılabilmektedir.
Bize Ulaşın
Egzersiz ile ilgili konular için bizimle buradan iletişime geçebilirsiniz.
