Dünyada en yaygın görülen nörolojik bir problem olan inme (Felç) beyne giden damarlardaki kan akımının ani bir şekilde durması ya da kesintiye uğraması sonucunda ilgili bölgenin beslenememesi ve oksijenlenememesine bağlı beyin hücrelerinde oluşan hasardır. Bu olayın yaşandığı beyin bölgesine göre vücutta etkilenimler oluşur;
Motor kontrol kaybı, duyu ve denge bozukluğu, konuşma ve kognitif bozukluklar klinik tabloda görülen, vücudun bir yarısını etkileyen durumlardır.
Kesinleşmemiş olmakla birlikte, hipertansiyon, sigara, obezite, fiziksel inaktivite(hareketsiz yaşam), ağır alkol kullanımı felç riskini etkileyen faktörlerdir.
İnme geçiren bir kişinin tekrar inme geçirme riski 5 yıl içinde %25-42 oranlarındadır. Bu yüzden kişinin tüm yaşam şeklini doğru bir şekilde yönlendirmesi gerekir.
Rehabilitasyonun da akut dönem medikal tedavilerin tamamlanması olarak algılanmamalıdır. Mümkün olduğunca erken dönemde mobilizasyon (hareket) derin ven trombozu(pıhtı) riskini, aspirasyon pnömonisini , bası yaralanmalarını, kontraktür oluşunumunu(eklem kısıtlılıkları), ortostotik intolerans(taşikardi) riskini önler.
Akut dönemde doğru yatak pozisyonlamaları ve yukarıda bahsedilen komplikasyonların önlenmesi için yapılan uygulamalar hayati önem taşır. İlk 24-48 saat içerisinde pasif eklem hareket açıklığı egzersiz programına başlanması gerekir.
Eklem hareket açıklığının çalışılması, derin solunum egzersizleri, oturma egzersizleri, yutma ve öksürme egzersizleri, derinin gözlemi ve bakımı doğru bir şekilde yapılmalı ve hasta yakınlarının bilinçlendirilmesi gerekmektedir.
Bizler rehabilitasyon programına başlamadan önce fiziksel, nörofizyolojik, psikolojik yönler gibi birçok açıdan hastayı değerlendirerek, uygun programın oluşmasını sağlarız.
Derme ve güçlendirme egzersizleri, eklem hareket açıklığı egzersizleri, günlük hayata adaptasyona yönelik mobilizasyon aktiviteleri kişinin durumuna hangi evrede olduğuna bağlı olarak planlanır. Hem hastaya öğretilir hem de düzenli yapılması için takip edilir.
Eğer ihtiyaç duyulursa ortez kullanımı ile desteklenir.
Etkilenim görüldüğü tarafta alt ve üst ekstremitelerde (kol ve bacaklar) oluşan sinerjiler germe ve kuvvetlendirme egzersizleri ile aşamalı olarak kırılmalıdır.
Amacımız hastanın biran önce günlük hayatta bağımsızlaşması, yatak içinde dönebilme, ayağa kalma, yemek yeme, giyinme- soyunma, kişisel bakım aktivitelerini yerine getirebilme yetilerine sahip olmasıdır.
Eş zamanlı olarak bilişsel sıkıntılar için, (dikkat dağınıklığı, hafıza, ihmal, demas gibi) kendine güveni arttırma ve motivasyon ve sosyal hayata dahil olma gibi desteklerde bulunulması gerekir. Gerekirse psikoterapi desteği sağlanmalıdır.
Felç sonrası yapılması gerekenler multidisipliner olarak planlamalı ve hemen uygulanmaya başlanması gerekmektedir. Böylece mümkün olan en çok ve en hızlı geri dönüşü sağlamış oluruz.
İnme riskinin tekrar etmesine karşın kişinin bilinçlendirilmesi gerekmektedir. İnaktiviteyi önlemek için egzersiz programı oluşturulmalı ve uygulanmalıdır.