Fibromiyalji kelimesi, birçok insan tarafından kullanılan ama tam olarak anlaşılmamış olan tıbbi bir terimdir. Sözlük anlamına baktığımızda daha çok yumuşak doku romatizması diye karşımıza çıkar ama rutinde bildiğimiz romatizma testlerinin hiçbiri bize fibromiyalji tanısını koymamıza yardımcı değildir. Yani hiçbir medikal test “evet bu kişide fibromiyalji vardır” diye bilgi veremez. Bu nedenle fibromiyalji tanısını koymadan önce çok ciddi bir muayene olmadan ve hasta öyküsü alınmadan doğru tanıya gidilemez.

Fibromiyalji Belirtileri

Fibromiyaljili tüm hastaların semptomları aynı değildir, kişiden kişiye farklılık gösterir. Yaşam tarzlarından duygu durumlarına, ağrı şikayetlerinden sindirim sistemlerine kadar herkesin kendince farklı ve özgün şikayetleri vardır. Son yıllarda yapılan araştırmalara göre fibromiyaljik kişilerde tüm vücudu saran sinir sistemi ile merkezi (santral) sinir sistemi arasındaki duyuyu realize etme konusunda bir takım aşırı uyarılmış haller görülebilmektedir. Yani basit dokunmalar şiddetli ağrı, sıcağı aşırı sıcak veya soğuğu aşırı soğuk gibi algılamalar görülmektedir. Vücudumuzda bulunan sinirler dışarıdan aldığı bilgiyi omurilikteki sinir yolları sayesinde beyne gönderirken beyin bu bilgiyi ne yapacağına karar verir. Örneğin çok sıcak hafif giyin veya acıktın yemek ye gibi. Eğer günün birinde herhangi bir nedenle tüm bunlara aşırı duyarlılıkla cevap veriliyorsa yanında uyku bozuklukları, gastrointestinal sistem fonksiyon bozukluğu, omurga etrafındaki yumuşak dokularda ağrı, gerginlik, sertlik duygusu, dokunmaya karşı ağrılı cevap, depresyon, yorgunluk, bazen mesane problemleri, denge sorunları, postüral bozukluk, hafıza sorunları eşlik ediyorsa ve bunlar son üç ay sürmüş var ise muhtemelen fibromiyalji sendromu varlığından söz edilebilir. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür, çocuklar ve yaşlılarda ise çok az rastlanır. Genetik yatkınlık de olabilir. Yukarıda bahsettiğimiz gibi bir testi olmadığı gibi rutinde kullanılan bir ilacı da yoktur. Hekim hastasını muayene ettikten sonra özellikle hangi semptomların varlığına ve daha çok neye odaklanması gerektiğini düşünerek tedavi programını belirler.

Tedavide esas amaç, modern yaklaşımda hastada var olan aşırı hassasiyetin azaltılması veya kişinin algısının daha normale çekilmesini sağlamaya yardımcı olmaktır. Bu anlaşılacağı üzere şu kadar seans ftr ile veya şu kadar gün ilaç gibi yöntemlerle basit bir tedavi değildir. Fibromiyalji tedavisinde her şeyden önce hastanın kendisinin sorumluluk alması çok önemlidir. Buradan söylemeden geçemeyeceğiz “Yara sende şifa sende“muhteşem Mevlana’nın deyimini size hatırlatmak isteriz.

Hastanın kendi rahatsızlığı ile ilgili sorumluluk alması ne demektir?
-Kendim için ne yapmalıyım?
-Kimlerle beraber olmaktan mutluyum?
-Hangi aktiviteler benim şikayetlerimi artırıyor?
-Ne yediğim zaman şikayetlerim artıyor?
-Daha iyi uyumam için yapabileceklerim neler?
-Besin intöleransım var mı?
-Günlük yaşamımda ne kadar hareket ediyorum?
-Yorgunluk hissim bedensel, duygusal ve veya zihinsel mi?

gibi sorular fibromiyalji sendromlu kişilerin kendilerine sormaları ve cevapları konusunda mutlaka irade göstermeleri gereken konulardır.

Fibromiyalji Tedavisi

Fibromiyaljide vücudun belli bölgelerinde ağrılı noktalar vardır. Buralara yapılan hafif dokunmalar şiddetli ağrı cevabı ile gelir, bu nedenle kas iskelet sisteminin doğru yaklaşımla tedavisi çok kıymetlidir. Hiçbir zaman hastanın aşırı yorgunluğu tetiklenmemesi gerekir bu nedenle kasları kuvvetlendirme programı çok nazik verilmelidir. Masajda da aynı şekilde özel manuel terapi yöntemleri kullanılmalıdır, sıcak soğuk ajanlardan, manyetik alan tedavisinden, elektrik sitümülasyonundan, solunum egzersizlerinden, medikal pilatesten, denge koordinasyon geliştirme, derin duyu egzersizlerinden faydalanmak mümkündür. Hekim gerekli gördüğü durumlarda antidepresan, antiromatizmal ilaçlardan da faydalanılabilir.

Her geçen gün fibromiyalji tanısı alan hastalarımız artmaktayken, pandemi nedeniyle masa başı aşırı çalışma, sevdiklerimizden uzak kalma, sosyal destek elemanlarımızın azalması, şehirdeki insanın üzerindeki aşırı yük, güneşten uzak olmak, oksijenin yeteri kadar vücudumuza girmemesi gibi durumlar maalesef yumuşak doku romatizma yani fibromiyalji şikayetlerinin artışında sürpriz olmadı.

Son olarak fibromiyalji tanılı hastalarımıza söylemek istediğimiz en önemli mesaj; lütfen kendinizden ve etrafınızdan beklentilerinizi azaltın. Kendinize mümkün olduğunca kendiniz için zaman ayırın. Hayatınızı yeniden ellerinize alın ve kendinize şefkat gösterin. Fibromiyalji konusunda bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Sağlıklı günler dileriz.
Natal Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi